Strategia migracyjna Polski na lata 2025-2030 – analiza Ordo Iuris

Adobe Stock

· „Stratega migracyjna Polski na lata 2025 - 2030” to dokument przyjęty przez Radę Ministrów, który określa najważniejsze założenia i kierunki polityki migracyjnej i azylowej naszego Państwa na najbliższe lata

· W dokumencie wskazano obszary działań oraz zawarto deklaracje co do najważniejszych zagadnień z materii migracji, takich jak m.in. dostęp do terytorium RP, bezpieczeństwo narodowe czy stosunki z polską diasporą.

· Strategia zawiera szereg postulatów i deklaracji, które należy ocenić pozytywnie. Wśród nich wymienić można m.in. przedstawienie nielegalnej imigracji jako zagrożenia dla bezpieczeństwa Polski i Unii Europejskiej, wskazanie na hybrydowy charakter kryzysu imigracyjnego na polsko - białoruskiej granicy czy podkreślenie potrzeby zachowania spójności społecznej w Polsce.

· Podkreśla się również, iż aktualne uregulowania międzynarodowe dotyczące migracji i azylu są niedostosowane do realiów współczesnego świata.

· Postuluje się także wprowadzenie możliwości tymczasowego zawieszenia prawa do azylu.

Przeczytaj całą analizę – LINK

 „Odzyskać kontrolę. Zapewnić bezpieczeństwo. Kompleksowa i odpowiedzialna strategia migracyjna Polski na lata 2025-2030” to nazwa dokumentu przyjętego przez Radę Ministrów w połowie października bieżącego roku, określającego główne założenia i kierunki polityki migracyjnej Rzeczypospolitej Polskiej na najbliższe lata. Strategia odnosi się do szeregu różnych kwestii dotyczących migracji, bezpieczeństwa narodowego, ochrony granic, azylu, nabywania obywatelstwa czy polskiej diaspory. Zgodnie z deklaracją zawartą w przedmiotowym dokumencie, będzie ona w najbliższych latach podlegała stałej ewaluacji, aby za pośrednictwem instrumentów legislacyjnych spójnie ukształtować rzeczywiste potrzeby napływu do Polski cudzoziemców względem możliwości integracyjnych Rzeczypospolitej Polskiej, oczekiwań Polaków, a także relacji z obywatelami polskimi przebywającymi za granicą oraz cudzoziemcami polskiego pochodzenia.

W dokumencie wskazano główne cele i założenia nowej strategii migracyjnej na okres od 2025 do 2030 roku. Jako nadrzędny priorytet wskazuje się tutaj bezpieczeństwo, rozumiane jako „zobowiązanie dla działań państwa na wszystkich poziomach, tak aby dokonujące się procesy migracyjne były szczegółowo regulowane i pozostawały pod kontrolą zarówno w zakresie celu przyjazdu, skali napływu, jak i państw pochodzenia cudzoziemców”. Jako kolejny cel autorzy dokumentu określają ochronę granicy i zapobieganie nielegalnej imigracji, przedstawiając to drugie zjawisko jako element szerszych działań hybrydowych, wymierzonych w interesy Polski i Unii Europejskiej.

Autorzy raportu podkreślają, iż decyzje podejmowane w odniesieniu do wymiaru instytucjonalnego polityki migracyjnej powinny odzwierciedlać „zasady i normy społeczne, jakie obowiązują w danym społeczeństwie i oczekiwania obywateli związane z realizacją polityki migracyjnej”. W ich ocenie proces migracji musi być ograniczony, podlegać monitorowaniu i kontroli ze strony instytucji publicznych oraz odpowiadać na oczekiwania społeczeństwa polskiego. „Obecność cudzoziemców nie może wprowadzać niepewności w codziennym życiu mieszkańców Polski” – czytamy w Strategii.

W kontekście dostępu cudzoziemców do terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, rozumianego jako zasady legalizacji i kontroli pobytu oraz polityki powrotów cudzoziemców do krajów pochodzenia lub tranzytu, w tym powrotów przymusowych, czy funkcjonowania granicy państwowej, uwypukla się fundamentalne znaczenie polityki wizowej. Autorzy dokumentu zapowiadają, że Polska będzie podpisywać umowy o powrotach migrantów do krajów tranzytu oraz pochodzenia w ramach systemu eksternalizacji polityki migracyjnej oraz wspierać podpisywanie takich umów przez podmioty Unii Europejskiej, wpisując się tym samym w działania realizowane na poziomie unijnym.

Dalej autorzy dokumentu wskazują na prawo państwa, zagrożonego działaniami hybrydowymi, do odmowy dostępu do swojego terytorium cudzoziemcowi, który wykorzystuje do tego celu złożenie wniosku o ochronę międzynarodową. „Niejednokrotnie realna ochrona tych granic nie idzie też w parze z obecnym standardem ochrony praw migrantów, kształtującym się pod wpływem orzecznictwa sądów międzynarodowych” – słusznie zauważają autorzy Strategii. W tym kontekście twórcy Strategii proponują „instrument czasowego i terytorialnego zawieszania prawa do składania wniosków o azyl”. Odwołują się do przykładu Finlandii, gdzie wprowadzono podobne rozwiązania, choć nigdy jeszcze ich nie stosowano w praktyce.

Przedstawiciele rządu podkreślają w dokumencie, iż rozwiązania w obszarze problematyki rynku pracy nie powinny polegać na „wykorzystywaniu instrumentów polityki migracyjnej”. Wskazuje się tutaj na konieczność modernizacji i automatyzacji polskiej gospodarki. Jednocześnie podkreśla, że Polska będzie dopuszczać do polskiego rynku pracy cudzoziemców, tak aby uzupełniać niedobory na rynku pracy w zawodach deficytowych, tworząc także specjalne regulacje adresowane do zawodów długotrwale deficytowych.

Dalej w dokumencie wskazuje się na nadużycia w dostępie do polskiego systemu edukacji, za exemplum podając sytuację wykorzystywania wiz studenckich do uzyskania prawa do wjazdu do Unii Europejskiej bez zamiaru podejmowania studiów. W tym kontekście podkreśla się konieczność modyfikacji systemu rekrutacji obcokrajowców zainteresowanych studiowaniem oraz prowadzeniem badań naukowych w Polsce. Zmianie mają ulec zasady dotyczące znajomości języka wykładowego (wprowadzenie katalogu uznawanych certyfikatów znajomości języka oraz ustanowienie obowiązku rozmów kwalifikacyjnych). Wskazuje się również na konieczność potwierdzania pozytywnego zakończenia kształcenia na poziomie uprawniającym do podejmowania studiów w Polsce oraz ustanowienia limitów rekrutacyjnych w zakresie przyjmowania cudzoziemców na różnych kierunkach studiów (zwłaszcza w obszarze kierunków związanych z bezpieczeństwem państwa).

W dokumencie deklaruje się powiązanie przyjmowania cudzoziemców z ich możliwościami integracyjnymi z polskim społeczeństwem. „Sukces w polityce integracyjnej zostanie osiągnięty, jeżeli dany cudzoziemiec komunikuje się w języku polskim, przestrzega przepisów oraz norm i wartości obowiązujących w Polsce, a także aktywnie uczestniczy w życiu społecznym lokalnej wspólnoty oraz utrzymuje bliskie relacje z członkami polskiego społeczeństwa” – zauważają twórcy dokumentu.

Strategia migracyjna Polski jest istotnym dokumentem, który określa plan działania naszego państwa w obszarze szeroko rozumianej polityki migracyjnej na najbliższe lata. Zdecydowanie pozytywnie należy ocenić zapowiedzi uznania bezpieczeństwa narodowego jako priorytetu polityki migracyjnej czy wielokrotnie podkreślenie znaczenia integracji, rozumianej jako dostosowanie się imigrantów do norm i zasad społecznych obowiązujących oraz akceptowalnych w polskim społeczeństwie. Ponadto warto odnotować określenie kryzysu migracyjnego na polsko-białoruskiej granicy jako hybrydową agresję ze strony Rosji i Białorusi. Z drugiej strony niewiele uwagi poświęcono unijnemu Paktowi o azylu i migracji (tzw. „Pakt Migracyjny”), który ma fundamentalne znaczenie dla problematyki migracji w kontekście krajowym na najbliższe lata.